Mechanizm sprzęgła ciernego zbudowany jest z kilku elementów, z których wyjątkowo istotnym jest tarcza. Bierze ona przewodni udział w przenoszeniu napędu z silnika do skrzyni biegów. 

Omówimy więc teraz budowę tarczy sprzęgłowej, jej rolę w układzie napędowym, działanie poszczególnych elementów z których się składa, a także przyjrzymy się kwestii zużycia.

Art. sponsorowany

Sprawdzimy czym jest spowodowane, a także co może to zużycie przyspieszyć. Informacje, które tu zebraliśmy przysłużą się nie tylko pasjonatom motoryzacji, ale również zwykłym kierowcom. Zapraszamy do lektury.

Budowa tarczy sprzęgłowej

Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że budowa tarczy jest tak prosta, że nie ma tu właściwie o czym mówić. Otóż nic bardziej mylnego, specjaliści ze sklepu sprzeglo.com.pl twierdzą, że wynika to głównie z niewiedzy. Tarcza ma formę cienkiego dysku, który po obu stronach posiada specjalną okładzinę cierną. W środkowej części znajduje się odpowiednio wyfrezowany otwór, dzięki któremu tarczę nałożyć można na wałek wejściowy skrzyni biegów i zapewnić w tym miejscu pewne połączenie. Tarcza odbiera napęd od silnika dzięki wspomnianym okładzinom i przekazuje go dalej obracając wałkiem skrzyni. Gdy puścimy pedał sprzęgła, zostaje ona bardzo mocno ściśnięta przez sprężynę dociskową, pomiędzy powierzchniami koła zamachowego i docisku. Dzięki temu następuje mocne mechaniczne połączenie silnika ze skrzynią i przekazywanie mocy bez strat.

Rola tłumika drgań skrętnych

Teraz przejdziemy do pewnego istotnego aspektu budowy tarczy sprzęgła, o którym większość kierowców nie wie. Otóż tarcza nie jest jednolitym dyskiem (taką budowę mają jedynie te, których używa się autach wyścigowych i rajdowych). Składa się z dwóch przylegających do siebie części, które połączone są za pomocą tak zwanych sprężyn tłumiących. Mechanizm ten ma za zadanie wytłumić drgania skrętne, które generuje każdy silnik spalinowy w czasie swojej pracy. Dzięki temu auto nie szarpie gdy jedziemy na niższych obrotach, łagodzone są także szarpnięcia spowodowane nie do końca precyzyjnym operowaniem sprzęgłem przy zmianach przełożeń. Nie musimy więc prowadzić z chirurgiczną precyzją, by zapewnić sobie komfort jazdy.

Dlaczego tarcza sprzęgła się zużywa?

Sprzęgło cierne ma niestety taką wadę, że nie jest ono wieczne. Zużyciu podlegają wszystkie elementy, jednak najbardziej tarcza. Jest to naturalny efekt jej pracy, tak jak naturalnym efektem pracy hamulców jest zużywanie się okładzin klocków bądź szczęk. Tarcza sprzęgła działa na podobnej zasadzie. Zawsze gdy obroty silnika i skrzyni oraz kół pojazdu nie są wyrównane, dochodzi do tarcia. Tak więc podczas każdego ruszenia z miejsca, oraz podczas każdej zmiany biegu, dochodzi do bardzo niewielkiego ubytku materiału na okładzinach ciernych. Zdaniem specjalistów ze sklepu sprzeglo.com.pl, zwłaszcza jazda „rajdowa” potrafi wykończyć sprzęgło bardzo szybko, podobnie jak nieumiejętne prowadzenie samochodu. Tarcze zwłaszcza nie lubią przegrzewania, przy poddaniu okładzin ekstremalnemu tarciu, dochodzi do charakterystycznego efektu, potoczne zwanego przez kierowców „spaleniem sprzęgła” – objawiającym się bardzo niemiłym zapachem (w skrajnych przypadkach białym dymem spod maski). Przegrzany materiał cierny traci swoje właściwości, powoduje że sprzęgła zaczyna się ślizgać. Dodatkowo ulega spękaniom, czasem całe duże fragmenty ulegają oderwaniu. Bywa, że kilkukrotnie spalone sprzegło kwalifikuje się do natychmiastowej wymiany.

Zużycie graniczne

Gdy materiał cierny zużyje się, tarcza nie jest już w stanie efektywnie odbierać siły napędowej z silnika. Wobec tego zaczyna się ślizgać. Najpierw czuć to na najwyższym biegu przy szybkiej jeździe, później na coraz niższych przełożeniach. Jeżeli dojdzie do zużycia granicznego tarczy sprzęgła, auto może nie być w stanie pokonać mocniej nachylonego podjazdu nawet na pierwszym biegu. Co więcej, okładziny są połączone z metalowym korpusem za pomocą nitów, jeżeli zaczną one wystawać spod skrajnie zużytego materiału ciernego, to zniszczą również powierzchnię docisku oraz koła zamachowego. O ile wymieniając kompletne sprzęgło i tak wymienia się również docisk, o tyle zniszczone koło zamachowe to dodatkowy, często niemały wydatek.

Jak widać tarcza sprzęgła pełni ogromnie ważną rolę w sprzęgle ciernym, jeżeli nie najważniejszą. Widzimy też niestety, że takie rozwiązanie nie jest wieczne i z założenia ma się zużywać. Jest to pewna wada względem automatycznej skrzyni biegów, które posiadają sprzęgła hydrokinetyczne, które przy prawidłowej eksploatacji i serwisowaniu samochodu jest teoretycznie wieczne. Możemy jednak znacznie zmniejszyć zużycie tarczy, jeżeli porzucimy rajdowy styl jazdy, a także będziemy precyzyjnie zmieniać biegi, puszczając pedał sprzęgła dokładnie wtedy, gdy obroty silnika i skrzyni będą możliwie najlepiej wyrównane.

Zobacz sprzęgło do swojego samochodu w sklepie sprzeglo.com.pl